Achtergrond

Wat is de stand van zaken in 2023?

In 2020 adviseerde een panel van experts de Minister van Forestry, Fisheries and the Environment (DFFE) te stoppen met de fokindustrie van leeuwen in Zuid-Afrika. Het leidde er in 2021 toe dat de verantwoordelijke Minister officieel aankondigde deze adviezen te zullen volgen. Daarmee werd het einde aangekondigd van toeristische attracties met gefokte leeuwen, het jagen op gefokte leeuwen (canned hunting) alsook het einde van de export van leeuwen skeletten naar Azië, waar ze verwerkt worden in traditionele Chinese medicijnen (TCM). Wij berichtten hier al eerder over aangezien wij ons jarenlang hebben ingezet tegen deze hele industrie en ook input hebben gegeven aan het DFFE. 

Duidelijk is dat het besluit tot enorme beroering heeft geleidt bij o.a. de fokkers van leeuwen in Zuid-Afrika. Met regelmaat verschijnen er berichten van verwaarloosde leeuwen op farms omdat fokkers weigeren de dieren te verzorgen omdat er geen ‘verdienmodel’ meer is. SPOTS kwam hiervoor nog in actie in 2021. NSPCA (de dierenbescherming van Zuid-Afrika) riep het Ministerie op om snel met stappen te komen omdat zij meer en meer geconfronteerd wordt met schrijnende situaties van verhongerende leeuwen. Omdat het panel van experts ook aangaf geen andere oplossing te zien dan de geschatte 8000+ gefokte leeuwen te euthanaseren, kwam er ook de nodige beroering vanuit dierenorganisaties. 

De verantwoordelijke Minister van DFFE, Barbara Creecy, stelt nu dat er zoveel reacties alsook aanbevelingen komen rondom de captive breeding industry van leeuwen, dat ze een task team wil instellen. Om alle aanbevelingen in kaart te brengen, om te kijken of het mogelijk is om samen te werken met fokkers van leeuwen, om te bekijken of niet alle leeuwen geëuthanaseerd hoeven te worden. Maar ook simpelweg om inzichtelijk te krijgen hoeveel gefokte leeuwen er per fokker zijn, hoeveel knuffelfarms er zijn alsook om inzicht te krijgen in de hoeveelheid opgeslagen leeuwen skeletten. Er gaan dus audits volgen bij fokkers en knuffelfarms. 

Het task team moet ook kijken hoe er tegemoet kan worden gekomen aan fokkers die willen meewerken aan uitfasering van de industrie. Voor hen zouden er bijvoorbeeld mogelijkheden zijn om vergoedingen te krijgen. Een en ander moet dan in samenspraak met andere belanghebbenden bijvoorbeeld opvangcentra voor leeuwen. Die zouden dan leeuwen van die fokkers kunnen opnemen. Dit zijn allemaal zaken die in kaart moeten worden gebracht door dit nieuw te ontstane task team. 

Voor de fokkers die niet meewerken, zal de toekomst er moeilijk gaan uit zien. De business gaat stoppen, zoveel is wel duidelijk. Maar omdat er nu met regelmaat schrijnende zaken naar voren zoals bv ondervoede leeuwen, is het de verwachting dat de regels en handhaving op dierenwelzijn versterkt zullen worden. Middels het task team krijgen leeuwen fokkers zeg maar een laatste kans. Daarna wordt het leven van de fokkers die niet meewerken, lastiger gemaakt, is de verwachting. 

Meer dan 2 jaar na het verslag van het expertpanel blijft de toekomst van fokleeuwen in Zuid-Afrika nog steeds ongewis.

Afname van de leeuwenpopulatie

 In 1950 zwierven meer dan 400.000 leeuwen over de wijde vlaktes van Afrika.

Vandaag de dag zijn er nog maar 20.000 leeuwen die als “wild” beschouwd kunnen worden.

Het IUCN (The International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) maakte bekend dat de leeuwenpopulatie met maar liefst 43% is afgenomen in de laatste 21 jaren. Dat betekent dat het heel goed mogelijk is dat de leeuw kan uitsterven.

De sterke afname wordt veroorzaakt door:

• Afname van leefgebied door een groeiende wereldbevolking en het daaruit voortvloeiende “Human/Wildlife conflict”

• Ziektes zoals TBC, FIV, de ziekte van Carré, sarcoptische schurft enz.

• Het plaatsen van strikken voor „Bushmeat“  (vooral in West- en Centraal Afrika)

• Ongereguleerde trofeejacht

Tegelijkertijd stijgt het aantal in gevangenschap gehouden leeuwen, zodat we nu met de surrealistische situatie geconfronteerd worden, dat er meer leeuwen in gevangenschap leven dan in het wild. Niet alleen worden leeuwen nog steeds als „entertainment“ gebruikt, maar neemt de trend om een leeuw als huisdier te houden alsmaar toe. Het land met de meeste in gevangenschap gehouden leeuwen is Zuid-Afrika, waar leeuwen fokken heel gewoon en legaal is. Het knuffelen van leeuwenwelpen en het wandelen met jonge leeuwen is een integraal deel van het toerisme in Zuid-Afrika geworden. Wat veel mensen echter niet beseffen, is dat dit soort interacties gepaard gaat met veel dierenleed.

Leeuwenfokkers in Zuid-Afrika

Alhoewel er in Nederland pas sinds kort in de media aandacht wordt besteed aan de leeuwenfokkerij in Zuid-Afrika, is het geen recent verschijnsel. Reeds in 1997 werd er op de BBC een documentaire in de „Cooke-Report“-reeks over „Canned Hunting“ uitgezonden. Een jaar later publiceerde Gareth Patterson zijn boek „Dying to be free“. Niet veel later werd de NGO „Campaign Against Canned Hunting“ door Chris Mercer en Beverley Pervan opgericht, een organisatie die nog steeds actief campagne voert tegen „Canned Hunting“. Ook „Vier Voeters“, „Stichting SPOTS“ en „Blood Lions“ zijn organisaties die de laatste jaren veel actie gevoerd hebben rond dit thema.

Het fokken van leeuwen is een goed lopende handel in Zuid-Afrika. Er zijn momenteel meer dan 8000 leeuwen in ca. 200 fokbedrijven en dat aantal blijft maar groeien.

Iedere leeuw in zo‘n fokbedrijf wordt uitgebuit van de dag dat hij geboren wordt, todat hij sterft. De leeuw was ooit een symbool voor moed, waarde en kracht en is nu gedegradeerd tot een consumptieartikel. In een leeuwenfokkerij gaat het er niet veel anders aan toe dan in de intensieve veehouderij.

Niet alleen in Zuid-Afrika worden leeuwen als „attractie“ voor toeristen ingezet. Deze trend verbreidt zich momenteel over heel Afrika. Bovendien worden meer en meer andere (grote) katachtigen hiervoor misbruikt: denk bv. aan de sterk bedreigde cheeta of tijger.

Verder lezen: Knuffelfarms en vrijwilligers

Main image courtesy of Chelui4Lions