Achtergrond

Navigeren door de valkuilen: Het einde van de Zuid-Afrikaanse leeuwenindustrie

De beslissing van de Zuid-Afrikaanse regering op 28 maart 2024 om het fokken van leeuwen voor commerciële doeleinden te verbieden, betekent een enorme verandering. Ondanks het optimisme rond deze beslissing zijn er echter ook uitdagingen en valkuilen die moeten worden aangepakt om een soepele overgang te garanderen.

Een van de grootste zorgen is het lot van de ongeveer 10.000 leeuwen die momenteel in Zuid-Afrika in gevangenschap worden gehouden. Nu het fokverbod van kracht is, worden er vragen gesteld over het welzijn en de toekomst van deze dieren. Ze zijn in gevangenschap gefokt en grootgebracht en hebben niet de vaardigheden die nodig zijn om in het wild te overleven. Ze uitzetten in natuurlijke habitats is geen haalbare optie en vormt een aanzienlijk risico voor zowel de in gevangenschap gefokte leeuwen alsook voor de wilde populaties.

Bovendien creëert het verbod op commercieel fokken een potentiële crisis voor het welzijn van deze in gevangenschap gefokte leeuwen. Het zal leiden tot verwaarlozing en euthanasie van overtollige dieren. Het waarborgen van een humane behandeling en goede verzorging van deze leeuwen is van het grootste belang nu Zuid-Afrika afstapt van de leeuwenindustrie. Het zou contraproductief zijn voor het publieke imago dat Zuid-Afrika zo graag wil oppoetsen, als er nog meer afschuwelijke foto’s van verwaarloosde en mishandelde leeuwen op sociale media zouden verschijnen.

Een andere valkuil zijn de economische gevolgen van het fokverbod. De leeuwenindustrie is een lucratieve business, die aanzienlijke inkomsten genereert door activiteiten zoals canned hunting, knuffelfarms en de handel in leeuwenbotten. Fokkers en jachtlobby’s zullen gecompenseerd moeten worden en de Zuid-Afrikaanse regering heeft dat geld niet bij de hand. Als fokkers niet gecompenseerd worden, zal dit resulteren in een langdurige juridische strijd met de overheid, wat de benarde situatie van leeuwen in gevangenschap alleen maar zal verergeren.

Daarnaast is strikte handhaving van het fokverbod en de regelgeving voor faciliteiten voor wilde dieren in gevangenschap essentieel om de voortzetting van illegale activiteiten te voorkomen en ervoor te zorgen dat aan ethische normen wordt voldaan. Dit kan meer toezicht, controle en bestraffing vereisen van degenen die de wet overtreden.

Wat betreft de impact op natuurbehoud biedt het einde van de leeuwenindustrie zowel kansen als uitdagingen. Hoewel het beëindigen van de exploitatie van in gevangenschap gefokte leeuwen een belangrijke stap is, moeten het welzijn en de toekomst van de wilde populatie zorgvuldig in de gaten worden gehouden om onbedoelde gevolgen, zoals een toename van de trofeejacht op wilde leeuwen, te voorkomen.

De goedkeuring van het verbod komt vlak na de bespreking door de Zuid-Afrikaanse regering van een nieuw voorstel over het consumptief gebruik van wilde dieren. Er zijn aanzienlijke ethische, ecologische en economische risico’s verbonden aan het gebruik van wilde dieren voor consumptie. Er zijn zorgen over het welzijn van individuele soorten, de integriteit van ecosystemen en de duurzaamheid van populaties van wilde dieren op de lange termijn. Critici zetten ook vraagtekens bij de aanname dat de jacht en vormen van gemeenschapsgebruik noodzakelijk zijn voor het behoud en wijzen op alternatieve benaderingen die prioriteit geven aan niet-consumptief gebruik, zoals ecotoerisme en habitatbescherming.

Er wordt ook gevreesd dat de legalisatie van consumptief gebruik kan leiden tot meer stroperij, illegale handel in wilde dieren en corruptie. De bedreiging voor bedreigde diersoorten, waarvan de populaties al afnemen door habitatverlies, stroperij en andere menselijke activiteiten, zou nog groter kunnen worden.

Afname van de leeuwenpopulatie

 In 1950 zwierven meer dan 400.000 leeuwen over de wijde vlaktes van Afrika.

Vandaag de dag zijn er nog maar 20.000 leeuwen die als “wild” beschouwd kunnen worden.

Het IUCN (The International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) maakte bekend dat de leeuwenpopulatie met maar liefst 43% is afgenomen in de laatste 21 jaren. Dat betekent dat het heel goed mogelijk is dat de leeuw kan uitsterven.

De sterke afname wordt veroorzaakt door:

• Afname van leefgebied door een groeiende wereldbevolking en het daaruit voortvloeiende “Human/Wildlife conflict”

• Ziektes zoals TBC, FIV, de ziekte van Carré, sarcoptische schurft enz.

• Het plaatsen van strikken voor „Bushmeat“  (vooral in West- en Centraal Afrika)

• Ongereguleerde trofeejacht

Tegelijkertijd stijgt het aantal in gevangenschap gehouden leeuwen, zodat we nu met de surrealistische situatie geconfronteerd worden, dat er meer leeuwen in gevangenschap leven dan in het wild. Niet alleen worden leeuwen nog steeds als „entertainment“ gebruikt, maar neemt de trend om een leeuw als huisdier te houden alsmaar toe. Het land met de meeste in gevangenschap gehouden leeuwen is Zuid-Afrika, waar leeuwen fokken heel gewoon en legaal is. Het knuffelen van leeuwenwelpen en het wandelen met jonge leeuwen is een integraal deel van het toerisme in Zuid-Afrika geworden. Wat veel mensen echter niet beseffen, is dat dit soort interacties gepaard gaat met veel dierenleed.

Leeuwenfokkers in Zuid-Afrika

Alhoewel er in Nederland pas sinds kort in de media aandacht wordt besteed aan de leeuwenfokkerij in Zuid-Afrika, is het geen recent verschijnsel. Reeds in 1997 werd er op de BBC een documentaire in de „Cooke-Report“-reeks over „Canned Hunting“ uitgezonden. Een jaar later publiceerde Gareth Patterson zijn boek „Dying to be free“. Niet veel later werd de NGO „Campaign Against Canned Hunting“ door Chris Mercer en Beverley Pervan opgericht, een organisatie die nog steeds actief campagne voert tegen „Canned Hunting“. Ook „Vier Voeters“, „Stichting SPOTS“ en „Blood Lions“ zijn organisaties die de laatste jaren veel actie gevoerd hebben rond dit thema.

Het fokken van leeuwen is een goed lopende handel in Zuid-Afrika. Er zijn momenteel meer dan 10.000 leeuwen in ca. 200 fokbedrijven en dat aantal blijft maar groeien.

Iedere leeuw in zo‘n fokbedrijf wordt uitgebuit van de dag dat hij geboren wordt, todat hij sterft. De leeuw was ooit een symbool voor moed, waarde en kracht en is nu gedegradeerd tot een consumptieartikel. In een leeuwenfokkerij gaat het er niet veel anders aan toe dan in de intensieve veehouderij.

Niet alleen in Zuid-Afrika worden leeuwen als „attractie“ voor toeristen ingezet. Deze trend verbreidt zich momenteel over heel Afrika. Bovendien worden meer en meer andere (grote) katachtigen hiervoor misbruikt: denk bv. aan de sterk bedreigde cheeta of tijger.

Verder lezen: Knuffelfarms en vrijwilligers

Main image courtesy of Chelui4Lions